أعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

بخوان این سوره را به نام خدای رحمتگر مهربان

أَ لَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ (1) وَ وَضَعْنا عَنْکَ وِزْرَکَ (2) الَّذی أَنْقَضَ ظَهْرَکَ (3) وَ رَفَعْنا لَکَ ذِکْرَکَ (4) فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً (5) إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً (6) فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ (7) وَ إِلى‏ رَبِّکَ فَارْغَبْ (8)

پیامبر گرامی اسلام6 در راه رسالت الهی خود گام برمی­دارد. در این راه، وظایف سنگینی بر دوش آن حضرت است. اینک ایشان در آستانه فراغت از وظیفه­ای مهم است، اما رسالت او به اینجا ختم نمی‌گردد و راه ادامه دارد. او باید برای انجام وظیفه بعدی خود آماده باشد. ادامه راه، سخت و دشوار می‌نماید:

آیا به تو شرح صدر ندادیم تا ظرفیت دریافت وحی و تحمل گزندها و مشکلات راه تبلیغ وحی را داشته باشی«1» و با فراهم­سازی اسباب و شرایط انسانی و اجتماعی، دعوت و مجاهدتهای الهی، تو را پیش­بردیم و بدین ترتیب، سنگینى بار رسالت را از دوشت تو برداشتیم.«2» آن سنگینى که پشت تو را سخت شکسته بود«3» و به رغم بدخواهی دشمنانت، با پیشبرد دعوت حق، آوازه­ات را بلند گردانیدیم.[1]«4» چنین کردیم، چون سنّت ما بر این جارى است که در پى دشوارى، آسانى باشد.«5» این سنت همچنان جریان دارد. به یقین در پى دشوارى، آسانى خواهد بود.«6» پس هرگاه از انجام وظیفه­ای الهی فارغ شدى، بی­آنکه از دشواری راه نگران شوی، برای انجام وظیفه الهی دیگر تلاش کن«7» و بدین وسیله به سوی پروردگارت رغبت کن.«8»

در شرایطی که سختیها و دشواریهای کار در راه خدا جلوه­گر شده است و ممکن است حرکت رسول اکرم6 به سوی خدا را تحت تأثیر قرار دهد، وحی الهی در قالب سوره «شرح» نازل می­گردد و بر سنت (إن مع العسر یسرا) تأکید می­کند تا هیچ­گاه سختیها، مانع ادامه حرکت در راه خدا نگردد. آری، رسیدن به خدا جز با انجام وظایف الهی و آن نیز جز با آمادگی برای رویارویی با سختیهای کار در راه خدا ممکن نیست و این آمادگی با آگاهی و باور نسبت به سنت پیش­گفته حاصل می­شود.

این درسی برای همه انسانهاست که اگر از سختیهای راه بترسند و در راه خدا قدم نگذارند، حرکتی نخواهند کرد و محکوم به رکود و عقبگرد خواهند بود، اما اگر به سنت خدایی (إن مع العسر یسراً) ایمان داشته باشند، با توکل بر خدا در طاعت و حرکت مشتاقانه می‌کوشند و با یاری خدا به مقصد خواهند رسید.

صدق الله العلی العظیم